Không phải tất cả các định dạng tệp hình ảnh đều giống nhau. Thực tế, nhiều định dạng được tạo ra để khắc phục những hạn chế của các định dạng trước đó. Chẳng hạn, JPEG ra đời để giải quyết vấn đề các tệp ảnh quá lớn, chiếm nhiều dung lượng lưu trữ.
Nghe có vẻ khó tin, nhưng JIF, JPEG và JPG về cơ bản là chỉ cùng một định dạng tệp. Để hiểu vì sao lại có nhiều tên gọi như vậy, hãy cùng điểm qua một chút lịch sử thú vị của định dạng này.
JPEG là gì?
JPEG là viết tắt của Joint Photographic Experts Group – nhóm kỹ thuật đã tạo ra tiêu chuẩn Định dạng trao đổi JPEG (JIF). Định dạng này được ISO chính thức công bố vào năm 1992.
JPEG là một trong những phương pháp nén ảnh phổ biến nhất, có thể giảm kích thước ảnh đến vài chục lần. Tuy nhiên, vì là phương pháp nén có tổn hao, chất lượng ảnh sau khi giải nén sẽ thấp hơn bản gốc – nhất là khi hệ số nén cao. Dù vậy, mức suy giảm này thường không đáng kể nhờ cách nén dựa trên đặc điểm thị giác của mắt người.
Phần mở rộng thường gặp của JPEG gồm: .jpeg, .jpg, .jfif, .JPG hay .JPE; trong đó .jpg là dạng phổ biến nhất. Hiện nay, JPEG được sử dụng rộng rãi trên điện thoại, máy ảnh và các thiết bị lưu trữ có dung lượng hạn chế.
Công nghệ nén JPEG sử dụng biến đổi cosin rời rạc (DCT), do kỹ sư Nasir Ahmed đề xuất vào năm 1972 – đây là nền tảng của nhiều phương pháp nén ảnh sau này.
JIF là gì?
JIF (JPEG Interchange Format) là phiên bản gốc của JPEG. Tuy nhiên, do có nhiều hạn chế về cách mô tả màu sắc và điểm ảnh, định dạng này gây ra lỗi không tương thích giữa các thiết bị mã hóa và giải mã ảnh.
Để khắc phục vấn đề đó, các tiêu chuẩn mở rộng như JFIF (JPEG File Interchange Format), Exif (Exchangeable image file format) và ICC Profile ra đời – cho phép JPEG hoạt động ổn định hơn và tương thích với nhiều thiết bị.
Ngày nay, JPEG/JFIF được dùng chủ yếu cho ảnh trên internet, còn JPEG/Exif phổ biến trong máy ảnh kỹ thuật số. Dù khác nhau về kỹ thuật, hầu hết người dùng chỉ gọi chung là “ảnh JPEG”.
JPG2 hoặc JPF là gì?
Năm 2000, nhóm JPEG phát hành một định dạng mới – JPEG 2000 (định dạng .jpf hoặc .jp2) với công nghệ mã hóa tiên tiến và chất lượng ảnh cao hơn. Tuy nhiên, định dạng này không phổ biến vì thiếu sự hỗ trợ từ phần mềm và thiết bị phổ biến.
JPEG và JPG khác nhau không?
Thực chất, JPEG và JPG là cùng một định dạng. Sự khác biệt chỉ nằm ở tên gọi: hệ điều hành Windows cũ như MS-DOS chỉ cho phép đuôi file 3 ký tự, nên .jpeg buộc phải rút ngắn thành .jpg. Trong khi đó, máy Mac và Linux không có giới hạn này nên người dùng vẫn dùng .jpeg.
Các phần mềm chỉnh sửa ảnh như Photoshop, GIMP… đều hỗ trợ cả hai phần mở rộng và thường chọn .jpg làm mặc định để đồng bộ giữa các hệ điều hành. Kết quả là: JPEG và JPG thực chất là một.
Vì vậy, khi lưu ảnh, bạn có thể chọn bất kỳ phần mở rộng nào trong hai cái mà không lo khác biệt.
JPEG và PNG: Cái nào tốt hơn?
JPEG và PNG đều ra đời trong thập niên 90, nhưng phục vụ cho các nhu cầu hình ảnh khác nhau. Việc so sánh chúng là hoàn toàn hợp lý – và vẫn là chủ đề nóng cho đến ngày nay.
JPEG là lựa chọn lý tưởng cho ảnh chụp vì khả năng nén mạnh mẽ mà vẫn giữ được chất lượng đủ tốt. Những biến dạng do nén khó nhận thấy trên ảnh chụp có nhiều chi tiết.
Trong khi đó, với các hình ảnh có đường viền sắc nét, ít màu hoặc có vùng màu đơn như logo, icon, pixel art… thì JPEG có thể làm mờ hoặc vỡ hình. Đây là lúc định dạng PNG phát huy ưu thế.
PNG (Portable Network Graphics) hỗ trợ nén không mất dữ liệu và đặc biệt là độ trong suốt – điều mà JPEG không làm được. Vì vậy, PNG thường dùng cho đồ họa web, icon, ảnh nền trong suốt…
Một nguyên tắc đơn giản: dùng JPEG cho ảnh chụp, dùng PNG cho hình ảnh đồ họa, có nền trong suốt hoặc yêu cầu độ nét cao. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm, hãy xem hướng dẫn của chúng tôi về cách chọn định dạng tệp phù hợp.
JPEG và JPG có phải là cùng một định dạng không?
Dù có nhiều biến thể và tên gọi khác nhau, JPEG vẫn là định dạng đóng vai trò quan trọng trong việc phổ biến ảnh kỹ thuật số, đặc biệt là từ giữa thập niên 90 đến nay.
Vì vậy, lần tới khi bạn xuất ảnh từ phần mềm chỉnh sửa và phân vân giữa JPG hay JPEG – hãy yên tâm rằng: chúng hoàn toàn giống nhau.
